İBB, 1914'te kurduğu "Darülbedayi" (bugünkü adıyla İstanbul Şehir Tiyatroları) ve 1924'te açtığı "Şehremaneti Kütüphanesi" ile kültür-sanat alanları oluşturmaya başlamıştı. Bu başlıkta İBB'ye ait müze ve kütüphaneler ile bunların açılış tarihlerine bakacağız:
İBB MÜZELERİ
Yerebatan Sarnıcı (532 yılında yağmur sularının depolanması amacıyla açılan bu yapı, 1987'de müze oldu.)
Miniatürk (açılışı: 2003)
Panorama 1453 Müzesi (açılış: 2008)
Şerefiye Sarnıcı (443'te Bozdoğan Kemeri ile taşınan suları depolamak amacıyla açılan bu yapı, 2008'de müze oldu.)
Türk Dünyası Kültür Mahallesi (açılış: 2009)
İstanbul Tasarım Müzesi (1557'de açılan Süleymaniye Arastası, 2023 yılında yapılan düzenlemelerin ardından 2024 başlarında tasarım müzesine dönüşmüş oldu)
Kağıthane Sanat
Artİstanbul Feshane (1833'te Osmanlı askerine ve devlet memurlarına üniforma üretmek amacıyla açılan bu fabrika, 1949'da Sümerbank'a devredilerek üretime devam etti. Daha sonraları belli bir yıkım geçiren ve bazı kısımları Bakırköy Pamuklu Sanayii'ne devredilen Feshane, 1990'da İBB'ye devredildi. İBB tarafından yıllarca çok farklı amaçlarla kullanılan bina, 2018'de kapatıldı ve restore edilmeye başlandı. Başlarda tasavvuf müzesi olması düşünüldüyse de 2021'de alınan bir kararla sanat galerisi ve tasarım merkezi olarak düzenlenmesine başlandı. Art İstanbul adıyla açılışı, 2023'te gerçekleşti.)
Atatürk Müzesi (Atatürk'ün 1 Aralık 1918'den 16 Mayıs 1919'a kadar kaldığı Osmanbey'deki bu ev, 1928'de İBB tarafından satın alındı. Tadilat çalışmalarının ardından 1942'de müze olarak ziyarete açıldı.)
Anadolu Hisarı Müzesi (İstanbul Boğazı'ndan geçen gemilerin kontrolünü ve Anadolu Yakası'nın korunmasını sağlamak amacıyla inşa edilen bu yapı, 1393'te hizmete açılmıştı. 2022'de ise müze olarak ziyarete açıldı.)
Aşiyan Müzesi (Tevfik Fikret'in kendi yaptırdığı ve 1906-1915 yılları arasında yaşadığı Bebek'teki bu eve, Farsça'da kuş yuvası manasına gelen "Aşiyan" adını vermişti. Zaman içinde Hisarüstü'nün altından Rumeli Hisarı'na kadar olan bölgeye de "Aşiyan semti" denmeye başlanmıştır. Ev, 1940'ta Fikret'in ailesinden İBB tarafından satın alınmış ve 1945'te "Edebiyat-ı Cedide Müzesi" adıyla ziyarete açılmıştır. Tevfik Fikret, bu evin bahçesine gömülmeyi vasiyet ettiyse de ailesi Eyüp'teki aile kabristanına defnetmiştir. İBB, 1961'de şairin vasiyetini yerine getirerek kabrini buraya taşımış ve binaya "Aşiyan Müzesi" adını vermiştir.)
Baruthane Müzesi (1698'de Ataköy sahilinde askeriyeye barut üretmek amacıyla kurulan bu mekan, İBB'nin girişimleriyle 2023 yılı sonlarında müzeye dönüştürülmüştür. Mekan, 1972'ye kadar üretime devam etmiş, sonrasında ise çeşitli turistik amaçlarla kullanılmıştı.)
Bebek Sarnıcı Galerisi (Tarihi Bebek Sarnıcı, 2021'den beri İBB tarafından müze ve sanat galerisi olarak kullanılıyor.)
Cendere Sanat (19. yüzyılda Ayazağa'da inşa edilen Cendere Su Pompa İstasyonu, İBB'nin girişimleriyle bir sanat müzesine dönüştürüldü ve 24 Ekim 2022'de hizmete girdi.)
Müze Gazhane (1865'te inşaatına başlanan bu yapı, Üsküdar ve Kadıköy civarındaki saray, köşke ve konakların günün modern ölçülerinde aydınlatılması amacını taşıyordu. 1891'de tamamlandı. Yabancı şirketler tarafından işletilen gazhane, 1 Ocak 1938'de kamulaştırılarak Bayındırlık Bakanlığı'na verildi. 1 Temmuz 1945'te ise İETT'ye devredilen yapı, 1986'da gaz ve elektrik üretimine son verdi. 1993'e kadar İETT garajı olarak hizmet verdikten sonra kaderine terk edildi. Yıllar boyunca parka dönüştürülmesi, satılması, alışveriş merkezine çevrilmesi, okul olması gibi pek çok konu konuşulmuştu. Ancak, bu süreçlerde etrafına korku saçan bir virane olarak kaldı. İTÜ Mimarlık Fakültesi'nin girişimleriyle 1994'te sit alanı olarak ilan edildi. Edildi edilmesine, fakat sonrasında pek çok kurum ve kuruluş, bu kararı kaldırmak için çabaladı. Nihayetinde Kadir Topbaş, 2014'te müjdeli haberi verdi ve buranın kültür merkezine dönüşeceğini duyurdu. Restorasyon çalışmalarına aynı yıl başlanan Gazhane için 2019 sonlarında alınan yeni bir kararla buraya müze, kütüphane ve açıkhava konser alanı fonksiyonlarının da eklenmesine karar verildi. Mekan, tüm birimleriyle 2021'de hizmete girdi.)
Yedikule Gazhane (1870'te Yedikule'de inşaatına başlanan ve 1883'te hizmete alınan bu gazhane Fatih ve Eminönü ilçeleri ile Beyoğlu ilçesinin bir kısmı için inşa edilmişti. Kamusal binalar, parklar ve caddelerin aydınlatılması maksadıyla üretim yapıyordu. İBB tarafından işletilen bu gazhane, 1887'de yabancılara satılmıştır. 1926'da Üsküdar-Kadıköy Gaz Şirketi tarafından satın alınmış, 1945'te ise İETT'ye devredilmiştir. 1989'da üretimi durdurulmuş, 1993'te ise tamamen kapatılmıştır. 2019'da restorasyonuna başlanan yapının müze, sanat merkezi ve kütüphane olarak kullanılması kararlaştırılmış ve 2023'te hizmete açılmıştır.)
İtfaiye Müzesi (1928'de İstanbul İtfaiye Müdürlüğü'nün aldığı bir kararla eski itfaiye malzemelerinin halka sergilenmesine karar verilmiş, 1931'de ise Fatih itfaiye binası içindeki bir bölüm, müzeye çevrilmişti. Müze, 2013'te Beşiktaş'taki Kılıç Ali Paşa Sarnıcı'na taşındı.
Mecidiyeköy Sanat (Mecidiyeköy Viyadüğü'nün altı, meydan ve sanat galerisi olarak düzenlendi. Düzenleme, 21 Ekim 2021'de tamamlanarak hizmete açıldı.)
Mevlanakapı Karakolu Ziyaretçi Merkezi (1826'da karakol olarak kullanılan, 1930'larda ve 40'larda konut olarak kullanılmış olan bu bina; 2019'da restore edilmeye başlandı ve 2022'nin son çeyreğinde müze olarak hizmete açıldı.)
Tekfur Sarayı Müzesi (14. yüzyılda "Porfirogenetos Evi" olarak inşa edilen ve Türklerin Tekfur Sarayı dedikleri bu bina, 2006'da tadilat ve restorasyona girdi. Çalışmalar, 2019'un yaz aylarında tamamlandı ve burası, müze olarak hizmete açıldı.)
İBB Kütüphaneleri
İBB Atatürk Kitaplığı (1924'te Şehremaneti Kütüphanesi olarak açılan bu kitaplık, 1981'de Gümüşsuyu'ndaki yeni binasına taşındı. 1981'in Atatürk'ün doğumunun yüzüncü yılı olması vesilesiyle buraya "İBB Atatürk Kitaplığı" adı verildi.)
İPA İstanbul Kitaplığı (açılış: 2022, yeri: Basınköy Mh., Bakırköy)
Afife Batur Kütüphanesi (açılış: 2021, yeri: Hasanpaşa Mh, Kadıköy)
Ahmed Arif Kütüphanesi (açılış: 2021, yeri: 75. Yıl Mh, Sultangazi)
Ahmet Bedevi Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Ptt Evleri Mh, Sarıyer)
Ahmet Kabaklı Kütüphanesi (açılış: 2011, yeri: Hırka-i Şerif Mh, Fatih)
Ahmet Süheyl Ünver Kütüphanesi (açılış: 2002, yeri: Yamanevler Mh, Ümraniye)
Atatürk Müzesi Kütüphanesi (açılış: 2020, yeri: Meşrutiyet Mh, Şişli)
Attila İlhan Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Cennet Mh, Küçükçekmece)
Ayşe Hatun Kütüphanesi (açılış: 2020, yeri: Neslişah Mh, Fatih)
Barış Manço Kütüphanesi (açılış: 1999, yeri: Birlik Mh, Esenler)
Baruthane Kütüphanesi (açılış: 2024, yeri: Ataköy, Bakırköy)
Cemil Meriç Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Yunus Emre Mh, Arnavutköy)
Beşiktaş İskele Kütüphanesi (açılış: 2023, yeri: Sinanpaşa Mh, Beşiktaş)
Cendere Sanat Kitaplığı (açılış: 2022, yeri: Huzur Mh, Sarıyer)
Erdem Bayazıt Kütüphanesi (açılış: 2008, yeri: Yeşilpınar Mh, Eyüpsultan)
Evliya Çelebi Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Büyük İstanbul Otogarı)
Eyüpsultan Kütüphanesi (açılış: 1999, yeri: Merkez Mh, Eyüpsultan)
Fakir Baykurt Kütüphanesi (açılış: 2021, yeri: Yeşilkent Mh, Avcılar)
Fatma Aliye Kütüphanesi (açılış: 2014, yeri: Alemdağ Mh, Çekmeköy)
Feza Gürsey Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Göksu Mh, Beykoz)
Gülten Akın Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Kıraç, Esenyurt)
İBB Habitat Kütüphanesi (açılış: 2023, yeri: Merkez Mh, Şişli)
Hacı Bektaş Veli Kütüphanesi (açılış: 2015, yeri: Esentepe Mh, Sultangazi)
Halil İnalcık Kütüphanesi (açılış: 2007, yeri: Orhantepe Mh, Kartal)
Hasan Hüseyin Korkmazgil Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Akşemsettin Mh, Eyüpsultan)
Hasan İzzettin Dinamo Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Batı Mh, Pendik)
İdris Güllüce Kütüphanesi (açılış: 2006, yeri: İçmeler, Tuzla)
İlhan Varank Kütüphanesi (açılış: 2017, yeri: Mehmet Akif Ersoy Mh, Sultanbeyli)
İsmail Hakkı Tonguç Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Sultaniye Mh, Esenyurt)
İBB Kadın Eserleri Kütüphanesi (açılış: 1990, yeri: Fener Mh, Fatih)
Kara Surları Mevlanakapı Kitaplığı (açılış: 2022, yeri: Melek Hatun Mh, Fatih)
İBB Kazı Evi Kitaplığı (açılış: 2023, yeri: İskenderpaşa Mh, Fatih)
Kadıköy İskele Kütüphanesi (açılış: 2023, yeri: Caferağa Mh, Kadıköy)
Kütüphane Troleybüs (açılış: 2022, yeri: Süleymaniye Mh, Fatih)
Metin And Kütüphanesi (açılış: 2007, yeri: Gültepe Mh, Küçükçekmece)
Moda İskelesi Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Caferağa Mh, Kadıköy)
Muallim Cevdet Kütüphanesi (açılış: 2006, yeri: Kordonboyu Mh, Kartal)
Muzaffer İzgü Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Gülsuyu Mh, Maltepe)
Metin Altıok Kütüphanesi (açılış: 2023, yeri: Atatürk Mh, Küçükçekmece)
Naile Akıncı Kütüphanesi (açılış: 2023, yeri: Merkez Mh, Eyüpsultan Mh)
Nasrettin Hoca Kütüphanesi (açılış: 2014, yeri: Merkez Mh, Bağcılar)
Necati Cumalı Kütüphanesi (açılış: 2023, yeri: Postane Mh, Tuzla)
Okçular Tekkesi Kütüphanesi (açılış: 2013, yeri: Keçeci Piri Mh, Beyoğlu)
Osman Nuri Ergin Kütüphanesi (açılış: 2002, yeri: Gençosman Mh, Güngören)
İBB Ödünç Kütüphane (açılış: 2021, yeri: Mecidiyeköy, Şişli)
Özgen Berkol Doğan Kütüphanesi (açılış: 2012, yeri: Caferağa Mh, Kadıköy)
Peyami Safa Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Yahya Kahya Mh, Beyoğlu)
Rasim Özdenören Kütüphanesi (açılış: 2012, yeri: Başak Konutları 2. Etap, Başakşehir)
Rıfat Ilgaz Kütüphanei (açılış: 2021, yeri: Arnavutköy Merkez Mh, Arnavutköy)
Sabahattin Ali Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Altınşehir Mh, Başakşehir)
Sabahattin Eyuboğlu Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Mustafa Kema Paşa Mh, Avcılar)
Samiha Ayverdi Kütüphanesi (açılış: 2023, yeri: Cevatpaşa Mh, Bayrampaşa)
İBB Sesli Kütüphane (açılış: 1997, yeri: Merkez Mh, Eyüpsultan)
Sevgi Soysal Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Kocatepe Mh, Beyoğlu)
Seazi Karakoç Kütüphanesi (açılış: 2021, yeri: Gençosman Mh, Güngören)
Suat Derviş Kütüphanesi (açılış: 2023, yeri: Muratpaşa Mh, Bayrampaşa)
Salah Birsel Kütüphanesi (açılış: 2023, yeri: Kısıklı Mh, Üsküdar)
Yaşar Kemal Kütüphanesi (açılış: 2022, yeri: Meclis Mh, Sancaktepe)
Taş Mektep Kütüphanesi (açılış: 2023, yeri: Büyükada)
Yaklaşık listelediğiniz 60 kütüphaneden 13 tanesine erişme fırsatı bulundum tasarı ve dizayn olarak hoş olsalar da. Öğrenci için bir damacana bile koymuyorlar ve sorunları çok oluyor İBB kütüphanelerinin şu an 153’te açık 2 tane kaydım var birisi Atatürk kitaplığı ile alakalı birisi de baruthane kütüphanesi ile alakalı. Ve ayrıca anlamlandıramadığım başka bir konu ise. Kütüphane çalışanları ve kütüphanelerin amacı. Kütüphane troleybüs ve baruthane kütüphanelerinin kapasitesi toplasan ikisi 150 etmez ama iki kütüphanede 3’er toplam 6 tane görevli var ve birbirileri ile sürekli sohbet halinde oluyorlar. Ve çay su vs hiç bir şey olmuyor genelde. Kütüphane konusunda Fatih belediyesini tek geçerim 1 saat sonra kütüphanelerinde tavuk pilav dağıtacaklar mesela toplam 2000 kişi kadar.
Harika bir envanter, teşekkürler Emren Bey.