Fransız düşünür Auguste Comte’nin mezarında “İnsanlık yaşayanlardan daha çok ölülerden oluşur” yazar. İnsanlık tarihi boyunca savaşlar milyonlarca insanın yaşamını erken kaybetmesine neden olmuş ve insanlık bu kayıplarla yeterli gelişimi gösterememiştir. Günümüzde özellikle yakın coğrafyamızda yüksek yoğunlukta devam eden savaşlar birçok insanın yaşam hakkını elinden almakta, savaşın maliyetini rakamların çok çok ötesine taşımaktadır.
Yakın tarihin gördüğü ve bizim için müstesna bir yeri olan Çanakkale Savaşları bu maliyeti apaçık gözönüne sermiştir.
Atatürk; “Biz Çanakkale'de bir dar-ül fünün (üniversite) gömdük” diyerek savaşların sadece can ve maddi kayıpları yaşatmadığını bunun da ötesinde yetişmiş insan kaybının da önemine dikkat çekmiştir.
Çanakkale’de yeni kurulmakta olan birliklerin subay ihtiyacı İstanbul'daki üniversite ile Anadolu'daki liselerden karşılanması nedeniyle Çanakkale Savaşı "Subaylar Savaşı" olarak anılmış ve 100 binden fazla tahsilli ve aydın insanımız kaybedilmiştir. Bu kayıpların olumsuz etkileri Genç Cumhuriyetin kuruluşunda ciddi olarak hissedilmiştir.
Çanakkale’de kaybedilenler arasında bir Nobel Ödülü’de vardır. Ölen İngiliz askerlerin arasında yer alan genç fizik dehası Henry Moseley, savaştan hemen önce periyodik tabloyu yeniden şekillendirmiş ve 1916 Nobel Fizik ödülünün en büyük adayıdır.
![](https://static.wixstatic.com/media/1fa535_4e6f6522def8444096219aed622594bf~mv2.jpg/v1/fill/w_66,h_48,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/1fa535_4e6f6522def8444096219aed622594bf~mv2.jpg)