.png){kind=small}
.png){kind=small}
Türkiye'de demiryolu denince ilk akla gelen şehirlerden biri olan Eskişehir, 2004 yılında şehir içi raylı sistem ile tanışmıştır. Opera-Ogü ve Otogar-SSK olmak üzere Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Anadolu Üniversitesi Yumusemre Kampüsü, Çarşı, Doktorlar Caddesi, DDY Gar, Bağlar olmak üzere şehrin kilit bölgelerini birbirine bağlamıştır. Zamanla bu hatlara ek olarak bazı hatlar yapılmış veya mevcut hatlar uzatılmıştır. 2023 yılında 8 tane hat ve 55 tane araç ile Estram işletilmektedir.
Araçlar Skoda ve Bombardier marka olup Skodalar daha yeni, Bombardierler ise nispeten daha eskidir.
2 adet depolama alanı bulunmaktadır; bunlardan biri Batıkent Arıcılar depo, diğeri Otogar depo sahasıdır.
Gelelim Estram'daki sorunlara. İlk olarak Eskişehir'in canlı ve dinamik genç nüfusu ve asla yaşlanmayan, ruhu genç kalan yaşlı nüfusu oldukça fazla ve Estram günden güne yetersizliğini hissettiriyor. Araç sayısının daha da artması lazım diyeceksiniz, ancak Eskişehir'deki tramvay aracı sayısı artarsa kanser olan trafik daha da kanser olacaktır. Bu yüzden tramvaylardan önce çözülmesi gereken bir trafik sorunu kesinlikle var.
İkinci husus ise gece seferinin olmayışı. Hele ki soğuk kış günlerinde şehirde sadece 2 (iki) adet ring otobüsü çalışıyor ve şehrin her yerini geziyor. Bazı şehirlerde bu bile yok, biliyorum ancak Eskişehir'de kesinlikle gece tramvayı işlemeli. Geceleyin de bir hayat var Eskişehir'de.🙂
Üçüncü ve son husus durakların darlığı, duraklar gerçekten de çok dar ve kaçak binişe ne yazık ki izin verecek şekilde tasarlanmış. Bu durum Eskart denetçileri ile önlenmeye çalışılsa da ne yazık ki başarı oranı yüksek olamıyor.
Eskişehir'de kazanan belli olduğuna göre ulaşımdaki vaatlere biraz değinmek istiyorum.
ESTÜ / Havalimanı tramvay hattı: Anadolu Üniversitesi eski İki Eylül Kampüsü ve Havalimanı'nın bulunduğu alana her iki başkan adayının da vaati vardı. Büyük Park'ın oradaki makaslardan Gazi Yakup Satar caddesi boyunca ilerleyip İlahiyat Cami, Gazipaşa Mahallesi ve ESTÜ kampüsünün bulunduğu bu alana tramvay vaati verilmişti.
Vaatlerden en basiti olsa gerek, sadece bir tramvay geçişi için üstgeçit ile tramvay rahatlıkla ESTÜ'ye ulaşıyor.
Vadişehir ve Ihlamurkent: Çankaya'da hali hazırda bulunan makastan bu yöne ilerleyecek tramvay hattı vaatini de her iki başkan adayı da sunmuştu. Benim fikrim, Vadişehir için ayrı, Ihlamurkent için ayrı bir hat olması yönünde. Aynı Çamlıca/Batıkent ringleri gibi. Bu hat özelinde de şunu belirtmek istiyorum, Şehit Yüzbaşı T.Güngör caddesinden direkt Odunpazarına inmek yeirnw Dumlupınar caddesi güzergahını kullansa daha etkili ve daha az trafiğe karışacaktır. Hattın yarısı Çankaya ile yapıldı sayılır, diğer yarısı için de harekete geçilmeli.
Çankaya ringi bu iki hatla birlikte tarihe karışabilir. Bunun yerine bu güzergahtan kalkan tramvayın biri Opera makaslarından otogar yönüne, diğeri de ESTÜ yönüne devam etmeli. Yani K63-S63 otobüs güzergahları gibi.
Yaklaşık 20-30 adet tramvay alımı da gündemde olmalı. Mevcuttaki tramvaylar kapasitenin üstünde çalışıyor. Eğer bu iki hat yapılıp tramvay alınmazsa tramvay çok daha çileli olacaktır. Bozankaya-Durmazlar tıpkı Bombardier ve Skoda kadar kaliteli bir üretim yapabilir.
Eskişehir'de ulaşım genelde kolay olarak bilinir zira kolaydır da. Şehir koca bir yürüyüş parkı gibidir, içine çeker yürürken... Bu yüzden seviyorum. Ancak işin aslında gelecek olursak ben OGÜ'den tramvaya binip istasyona yani Ulus Anıtı durağına gitmek istersem 25 dakikamı harcamam gerekiyor. Mesafe ortalama 4 kilometre yani 40 dk'de rahatça yürürüm. Tramvayı bekleyip seyahatimi gerçekleştirip Ulus Anıtı'nda inip yürüyene kadar zaten bir 30-35 dakikam geçiyor. Yani daha az yorulup süre kazanmak için tramvaya biniyoruz 😁
Gel gelelim mevcuttaki tramvayın durumuna, tramvayımız 8 hattıyla ve 55 aracıyla günde 100-150 bin arasında yolcuya hizmet veriyor. Trafiğin durumu, sokakların darlığı yüzünden de tramvay yapımı zorluyor. Aynı zamanda stadyum ve Sazova parkı gibi konumlara tramvay gitmiyor, buralara otobüsler ile ulaşmak durumundayız.
Seçimlerde verilen vaatler de göz doldurmuyor, Şirintepe'ye tramvay getirmek pek mümkün gibi durmuyor hem adı üstünde tepe, hem de sokaklar aşırı dar. Ayrıca tramvaya pek ihtiyaç duymuyor çünkü şehrin tam merkezinde. Tramvayı da bazı yerlerde yer altına alamazsın çünkü öyle bir boşluk durumu olmuyor. Yaz kış dopdolu bir şehir çinkü ve sürekli işliyor.
Ama bir metro hattından bahsetmek bence mümkün. Yukarıda sayılan güzergahlara ek Organize Sanayi, ESTÜ, Stadyum, Sazova parkı, Vadişehir, Ihlamurkent, Yıldıztepe gibi yerlere giden, bazı yerlerde NATM bazı yerlerde ise aç-kapa metodu ile kazılmış tünellerden oluşan, biri 33 km diğeri de 14 km uzunluğunda olan iki metro hattı. Üstelik 4-5 tane tramvay hattını da rafa kaldırıyor. Bence çok kârlı ve ileriye de dönük. Amatörce hazırladığım (bayağı amatör) iki adet metro hat şemasını inceleyebilirsiniz görsellerde.
H1 güzergâhı; OSB1-OSB2-Teksan-Şehir Hastanesi-Alpu Kavşağı-Otogar-Havalimanı Kavşağı-Emniyet-Üniversite Kavşağı-SSK-Vega-Ulusal Egemenlik-Stadyum-Sazova Parkı-ESOGÜ-Uğur Mumcu-Hasan Polatkan-Atatürk Bulvarı-Odunpazarı
H2 güzergâhı; ESTÜ-Gazipaşa-Havalimanı Kavşağı-Büyükpark-Opera-Hatboyu-Ulus Meydanı-Şehitlik-Odunpazarı-Yıldıztepe-İtfaiye-Üniversite Evleri-Ihlamurkent-Çankaya-Vadişehir
Havalimanı Kavşağı ve Odunpazarı istasyonlarından hatlar arası aktarma yapılabilir; ESOGÜ, Yıldıztepe, İtfaiye ve Piri Reis istasyonlarından Çankaya-OGÜ hattına aktarma yapılabilir; Teksan istasyonundan 75. Yıl hattına aktarma yapılabilir, Büyükpark, Opera ve Şehir Hastanesi istasyonundan Kumlubel tramvayına aktarma yapılabilir (Şehir Hastanesi için aradaki otobüs bağlantısı ile tabiki), Otogar istasyonundan bazı tramvay hatlarına aktarma yapılabilir, Vega istasyonundan Çankaya ve Batıkent ringlerine aktarma yapılabilir. Ayrıca Odunpazarı istasyonundan da çoğu otobüse aktarma yapılabilir.
Bu hatlar açılacağı için tramvaylarda şöyle bir düzenlemeye gidilebilir. Çarşı-SSK hattının Üniversite caddesinde kalan kısmı kaldırılabilir. Bu sayede karayoluna daha çok alan ayrılır. Ulus Anıtı lobu yapılarak tramvayların bu yöndeki son durağı Ulus Anıtı olabilir.
Emek-71 Evler-75. Yıl tramvayları ise Otogar-Kentpark, İsmail Gaspıralı, Şeker, Opera, Mamure, Yıldız güzergahında ring hattı şeklinde çalışabilir.
Atatürk Lisesi ile Yunusemre-Yunuskent arasında kalan tramvay hatları da bulvar düzenlemesi ile caddenin ortasına alınabilir.
Şehitlik-OGÜ arasına kalan tramvay hattı ise kaldırılıp öğretmenler caddesi genişletilebilir.
Yeni tramvay hatları gelmeli midir elbette, metro hatlarını destekleyecek nitelikteki tramvaylar olmalıdır. Yaşamkent-Söğütönü hızla gelişen prestijli mahallelerden. Batıkent hattının uzatması şeklinde yapılıp çalışabilir.
Uzun lafın kısası: Rusya'nın 150 bin nüfuslu rayonlarında 3 duraklı hafif metrolar cirit atıyor. İnşaat teknikleri de oldukça gelişmiş, tüneller rahatlıkla açılabiliyor günümüzde. Niye olmasın?
Çankaya Ogü tramvayı bu güzergah işletimi ile potansiyelinin çok gerisinde kalıyor. Çankaya'dan gelen bir tramvay hiç Ogü'ye uğramadan direk çarşı yönüne ilerlemesi lazım ki altyapı da zaten müsait. İnsanlar aktarma yapmak istemediği için otobüs, dolmuş gibi alternatifleri kullaniyorlar. Bu hat direk çarşı güzergahına devam etse yolcu sayında onemli bir miktarda artis olabilecegini dusunuyorum.
Eskişehir'deki tramvay sorununa biraz dikkat çekmek istiyorum, çünkü artık kapasitesini çok çok aşmış durumda. Özellikle Otogar-SSK (1), OGÜ-SSK (3), Şehir Hst.-Kumlubel (10) numaralı hatlarda görülen bu sorun çığrından çıkmaya başladı. Ara ara OGÜ-Otogar (4) ve OGÜ-75. Yıl (12) tramvaylarında da görülen bu sorun nedeniyle artık ikinci hatta üçüncü tramvaya binmek ve aşırı kalabalıkta seyahat etmek durumunda kalıyoruz. Pik saatler dışında gece 12'de SSK kalkışını yapan bir tramvayda da bu durum gözlemlenebiliyor.
Bunun nedeni ise tramvay sayısının ve hattın 900 binlik bir şehre göre değil de 500 binlik bir şehre göre tasarlanmış olması. Yeni tramvay seti alınmak istense teslimatlar tasarımı ile 5 yılı bulacaktır. Çünkü kapı konumları, hat genişliği vs hepsi Bombardier Flexity Outlook'a göre tasarlanmış durumda. Hatlarda zaten tramvay sayısı fazla ve bu nedenle şehiriçi trafik kilit oluyor.
Birkaç tramvay durağında ise çözüme gidilmeli. Örneğin Bağlar tramvay durağı. İstasyon köprüsü yıkıldıktan sonra işlevini kaybettiğini düşünüyorum. Atatürk Bulvarı, Çarşı yönü durağı karşıya alınabilir.
Çözümü ise oldukça basit. Bazı otobüsler Odunpazarı kalkış yerine tramvaylara ek olarak Batıkent, Çamlıca, Osmangazi, SSK veya Çankaya gibi hatlara ek olarak kaldırılacak. Mavi Kırmızı ve Siyah 44 numara bunun güzel bir örneği. Bu uygulamanın devamı niteliğinde bazı hatlar oluşturulabilir veya otobüs hatları revize edilebilir. Kafamda kurduğum ve CİMER'e tavsiye olarak yazdıklarım ise,
Vega AVM-Otogar, Diş Hastanesi (Yenikent)-SSK, Osmangazi-Otogar-Muttalip, Yıldız-Estü-Otogar..
Aşağıya da tramvay hat şemasını bırakıyorum eğer incelemek isteyen olursa diye.